Çevik Bilgi Durağı Yazılar

Helal Yapmak Ne Demek? Edebiyatın Işığında Arınmanın Anlamı Kelimelerin Gücüyle Başlayan Bir İç Hesaplaşma Kelimeler yalnızca iletişimin aracı değil, ruhun yankısıdır. Onlar, insanın iç dünyasındaki karmaşayı anlamlandıran gizli bir dil oluşturur. “Helal yapmak” ifadesi de bu dilin en derin, en insani kavramlarından biridir. Edebiyatın bakışıyla bu sözü incelediğimizde, onun yalnızca dini bir eylem değil, aynı zamanda bir vicdan sanatıdır diyebiliriz. Bir insanı “helal etmek”, yalnızca bir hakkı bağışlamak değil; içsel bir arınma, kalbin yükünü hafifletme eylemidir. Kelimelerin gücü, bu noktada bir dua gibi işler: affetmek, serbest bırakmak, içteki kini çözmek. Bu yönüyle “helal yapmak”, edebiyatın en eski temalarından biri olan…

Güneş Enerjisini Nereden Alıyor? İnsan Zihninin Işığıyla Bir Psikolojik Yolculuk Bir psikolog olarak, insan davranışlarının ardındaki görünmez enerjileri anlamak her zaman ilgimi çekmiştir. Güneş enerjisi denildiğinde çoğumuzun aklına teknoloji, doğa veya sürdürülebilirlik gelir; oysa bu konu aynı zamanda insan zihninin enerjiyle kurduğu derin bir ilişkiyi de temsil eder. Tıpkı güneşin dünyaya hayat vermesi gibi, insan da kendi içsel ışığıyla yaşamına yön verir. Bu yazıda, “Güneş enerjisini nereden alıyor?” sorusunu bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji çerçevesinde ele alarak, hem doğanın hem de insanın enerji kaynağını anlamaya çalışacağız. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden: Bilgi, Işığın Kaynağıdır Bilişsel psikolojiye göre insan davranışlarını yönlendiren en güçlü…

Gümüş Altın Kaplama Olur mu? Gücün, Görünüşün ve Vatandaşlığın Siyaseti Üzerine Bir siyaset bilimci olarak, güç ilişkilerinin yalnızca kurumlarda değil, nesnelerde bile görünür hale geldiğine inanırım. Gümüş altın kaplama olur mu? sorusu, yüzeyde basit bir teknik merak gibi görünür; ancak derinlemesine bakıldığında, bu soru iktidarın doğasını, toplumsal hiyerarşileri ve görünüşle öz arasındaki politik gerilimi açığa çıkarır. Çünkü siyaset, tıpkı kaplama gibi, çoğu zaman özün değil, parlayan yüzeyin oyunudur. İktidarın Kaplaması: Altın Görünmek, Gümüş Olmak Gümüşün üzerine altın kaplamak, yalnızca estetik bir tercih değildir; aynı zamanda sembolik bir eylemdir. Altın, tarih boyunca gücün, statünün ve iktidarın sembolü olmuştur. Gümüş ise daha…

Komşu Komşu Nedir? İnsan Doğasının Sosyal Haritasına Bilimsel Bir Bakış Şehir hayatında sabah işe giderken merdivenlerde selamlaştığımız, market dönüşü kapı önünde ayaküstü sohbet ettiğimiz ya da zor zamanlarımızda bir tabak çorbasını kapımıza bırakan insanlar vardır: komşularımız. “Komşu komşu” dediğimiz bu kavram, günlük hayatımızda sıradan gibi görünse de insanlık tarihinin en temel sosyal dinamiklerinden birini temsil eder. Peki komşuluk sadece yan yana yaşamak mıdır, yoksa çok daha derin, biyolojik ve psikolojik bir temele mi dayanır? Gelin bu kavrama bilimsel bir mercekten bakalım. Komşuluk: Biyolojik ve Evrimsel Bir İhtiyaç İnsan Beyni Sosyalliğe Programlıdır İnsan beyni, doğası gereği sosyal ilişkiler kurmaya eğilimlidir. Harvard…

Zamanın ve Yaşamın Damarı: “Dem Ne Demek Kan?” Üzerine Tarihsel Bir Yolculuk Bir tarihçi olarak her zaman kelimelerin ardındaki hikâyeleri merak ederim. Çünkü kelimeler, yalnızca iletişim araçları değil; bir toplumun hafızası, inancı ve duygusudur. “Dem” kelimesi de bu anlamda dikkat çekici bir örnektir. Küçük bir kelime, ama içinde binlerce yıllık bir yaşam anlayışını taşır. “Dem ne demek kan?” sorusu ilk bakışta dilbilimsel bir merak gibi görünse de, aslında insanın varoluşuna dair derin bir sembolizmi barındırır. Bu yazıda “dem”in hem tarihsel hem kültürel anlam yolculuğuna çıkarak, onu kan kavramıyla nasıl ilişkilendirdiğimizi inceleyeceğiz. “Dem”in Kökeni: Kan, Zaman ve Hayat “Dem” kelimesi, Arapça…

D Vitamini Güneşten Nereden Alınır? Psikolojinin Işığında Bir İçsel Aydınlanma Giriş: Bir Psikoloğun Gözünden Güneşin Davranışlarımızdaki Yansıması Bir psikolog olarak, insanın güneşle olan ilişkisini hep ilgiyle gözlemlerim. Güneş, yalnızca fiziksel bir enerji kaynağı değildir; aynı zamanda ruhsal denge, bilişsel berraklık ve sosyal etkileşimlerimizin görünmeyen aktörüdür. “D vitamini güneşten nereden alınır?” sorusu, tıbbi olarak basit görünse de aslında insan davranışlarının, duygularının ve düşünce süreçlerinin derinlerine inen bir psikolojik metafordur. Çünkü bazen, güneşi cildimizden değil; ruhumuzun karanlık noktalarından emmeye ihtiyaç duyarız. Bilişsel Psikoloji Perspektifi: Zihin, Güneş ve Farkındalık Bilişsel psikoloji, insan zihninin bilgiyi nasıl algıladığını, işlediğini ve yorumladığını inceler. D vitamini üretimi…

Kaynakların Sınırlılığı ve Sağlığın Ekonomisi: Bilat Ne Demek Tıp? Bir ekonomist olarak her zaman şu temel gerçekle başlarım: Kaynaklar sınırlıdır, ihtiyaçlar ise sınırsız. Bu ilke, yalnızca piyasa ekonomilerinde değil, sağlık sistemlerinde de geçerlidir. İnsan bedeni bile bir kaynak yönetimidir; zaman, enerji ve dikkat, tıpkı ekonomideki üretim faktörleri gibi sınırlıdır. Bu çerçevede, tıpta sıkça kullanılan bir terim olan “bilat” kavramı, aslında sağlık ekonomisinin mikro düzeydeki yansıması gibidir. Peki, bilat ne demek tıp ve bu kavram, ekonomik perspektiften nasıl anlam kazanır? Tıpta “Bilat” Ne Anlama Gelir? Tıp literatüründe “bilat” kelimesi, İngilizce kökenli “bilateral” sözcüğünün kısaltmasıdır. Anlamı basitçe “iki taraflı” demektir. Örneğin bir…

Güç, Kurum ve Kimlik: “Adalet Bakanı Kimdir, Nerelidir?” Üzerine Siyasal Bir İnceleme Güç ilişkilerini, kamusal söylemde taşınan sembolleri ve toplumsal düzeni sorgulayan bir siyaset bilimci olarak başlarım: her iktidar odağı, görünür ve görünmez nüfuz alanlarıyla çevrilidir. Adalet Bakanlığı gibi merkezi bir kurum, bu nüfuz haritalarının tam ortasındadır. Adalet Bakanı ise yalnızca bir bakan değil, kurumun temsilcisi, ideolojinin uygulayıcısı ve vatandaşla devlet arasındaki gerilimlerin somut olan yüzüdür. Onun kimliği, nereliliği, hangi güç biçimlerinin yanında konumlandığını irdelerken, erkek- kadın, strateji-katılım, iktidar-kurum çatışmaları ekseninde bir sentez kurmaya gayret edeceğim. Adalet Bakanı Kimdir? Adalet Bakanı, devlet mekanizmasında yargı işlemlerinden sorumlu en üst siyasi makamdır.…

Kaniş Köpeği Nasıl? Farklı Yaklaşımlar ve Perspektifler Kaniş köpeği, şüphesiz hem sadık hem de zekâsıyla bilinen bir ırk. Ancak, bu tatlı dost hakkında farklı bakış açıları ve yorumlar mevcut. Kanişin sevimliliği ve zekâsı genellikle herkesin ilgisini çeker, ancak bu köpeği sahiplenmek ya da sadece hakkında konuşmak, her birey için farklı anlamlar taşıyabilir. Hepimiz konulara farklı açılardan bakıyoruz, değil mi? Bugün, Kaniş köpeği hakkındaki düşüncelerimizi erkekler ve kadınlar üzerinden karşılaştırarak derinlemesine inceleyeceğiz. Erkeklerin Objektif ve Veri Odaklı Bakış Açısı Erkekler, genellikle daha analitik ve objektif bir bakış açısına sahiptir. Kaniş köpeği söz konusu olduğunda, erkekler bu ırkı genellikle pratik yönleriyle değerlendirirler.…

Memede Kanseri 1. Evre Belirtileri Nelerdir? Edebiyatın Merceğinden Bedenin Sessiz Anlatısı Kelimelerin insanı dönüştüren bir gücü vardır; tıpkı bedenin kendi dilinde konuştuğu gibi. Bir edebiyatçı için her kelime, bir ruh parçasıdır; her cümle bir içsel yankı. “Beden de bir metindir” der Roland Barthes — okunmayı bekleyen, anlam katmanlarıyla dolu bir metin. Bu yazıda, memede kanserin 1. evresindeki belirtileri yalnızca tıbbi terimlerle değil, bir edebi metnin sembolleri gibi ele alacağız. Çünkü her ağrı, her değişim, insanın kendi hikâyesinin bir parçasıdır. Bedenin Romanı: İlk Satırlarda Beliren Sessiz Harfler Bir romanda gerilim çoğu zaman ilk sayfalarda fark edilmez. Karakter sessizdir, ama okur onun…